Przedsawiłam scenariusz lekcji otwartej z zakresu plastyki przeznaczony na dwie godziny lekcyjne.
SCENARIUSZ LEKCJI PLASTYKA
Klasa : klasa I gimnazjum Temat: Rytuał i magia w sztuce Czarnej Afryki i jej oddźwięk w sztuce XX wieku – magiczna i kultowa rola maski. Czas: 90 minut Termin: listopad 1999
PLANOWANIE PRZEDLEKCYJNE
CEL OGÓLNY: Kształtowanie emocjonalnego stosunku do sztuki, wyrabianie nawyku i umiejętności i obcowania ze sztuką. Sztuka czarnej Afryki – jej prymitywizm, symbolika i rytuały jako źródło inspiracji dla twórców sztuki XX wieku – kubizm ( Picasso).
DZIEDZINA POZNAWCZA:
- Uczeń potrafi wyjaśnić na czym polegał i jaką funkcję pełnił w życiu ludów afrykańskich taniec, czym był dla tych ludzi rytm;
- Uczeń rozpoznaje główne wytwory sztuki afrykańskiej - rzeźby figuralne i maski;
- Potrafi wymienić czołowe kierunki w sztuce XX wieku (kubizm, abstrakcjonizm, fowizm, ekspresjonizm, dadaizm i surrealizm) ich głównych przedstawicieli;
- Rozumie dlaczego artyści współcześni zaczęli poszukiwać wzorców w sztuce ludów prymitywnych Afryki;
- Wyjaśni do czego służyła maska, czym się charakteryzowała, jakie pełniła funkcje.
DZIEDZINA EMOCJONALNA:
- Uczeń kształtuje współdziałanie w grupie;
- Rozwija ciekawość poznawczą kultury innych ludzi oraz szacunek dla twórczości drugiego człowieka;
- Rozbudza motywację do poznania muzyki innych kultur;
- Kształtuje tolerancję dla twórców różnych narodowości i kultur;
DZIEDZINA UMIEJĘTNOŚCI:
- Uczeń potrafi wykorzystać prosty rytm dla stworzenia prostego układu tanecznego w oparciu o poznane wiadomości na temat tańców prymitywnych;
- Maluje proste znaki i symbole na twarzach kolegów inspirując się twórczością plemion afrykańskich (dążenie do syntezy, kolorystyka);
- Wykonuje proste instrumenty perkusyjne bądź szuka w otoczeniu gotowych przedmiotów służących temu celowi (np. ławki, krzesła, podłogi);
- Zagra prosty rytm nawiązując do muzyki Czarnej Afryki;
- Zastosuje poznane wiadomości w wytworzeniu pracy plastycznej – maski.
- Skonstruuje formę przestrzenną opierając się na doświadczeniach prymitywnych ludów uwzględniając dążenie do syntezy formy, skrótów, symboliki, daleko posuniętych deformacji oraz twórczości Picassa – deformacja prostota, świadome przesunięcia.
Metody pracy: Demonstracja, opowiadanie, dyskusja, obserwacja; Formy pracy: Grupowa, zbiorowa, grupowa (zabawa); Materiały:
- Przeźrocza "Sztuka Czarnej Afryki", "Kubizm";
- Kaseta magnetofonowa Deep Fore "Muzyka orientalna",Hevia – Tierra de Nadie/No Man’s Land;
- Ilustracje i wycinki tekstowe z czasopisma "Życie świata";
Materiały ucznia:
- Pudełka, puszki. Kleje, sznurki, nożyczki;
- Farby do malowania twarzy, brystol;
- Materiały różne do wykonania maski (brystol, wycinanki, tektura falista, spreye)
Literatura:
- Album "Pablo Picasso"
- Album "Sztuka Japoni"
- Album "Witkacy"
- Słownik plastyczny
- D. Fraser – " Sztuka prymitywna"
- T. Bodrogi – "Sztuka Afryki"
- M. Łobeski – "Sztuka egzotyczna"
- Mieczysław Porębski - Kubizm. Wprowadzenie do sztukiXX wieku. Wyd. I, W- wa 1966.
PLANOWANIE ŚRÓDLEKCYJNE
I ZAPOZNANIE UCZNIÓW Z TEMATEM ZAJĘĆ. Uczniowie na lekcji mają na celu zapoznać się z podstawowymi czynnościami życiu ludzi, a więc z muzyką, tańcem i plastyką ludów prymitywnych jak również z cechami takimi jak prymitywizm, symbolizm charakterystyczny dla tamtej sztuki a znajdujący oddźwięk w sztuce XX wieku. Dzieci mają za zadanie doszukać się tych treści poprzez bezpośrednią zabawę. W efekcie powstanie taniec oraz maska.
II OKREŚLENIE CZASU TRWANIA ZAJĘĆ. Zajęcia przewidziane są na dwie godziny lekcyjne (jedna po drugiej). Jedna godzina będzie miała charakter pracy w grupach. Uczniowie w rezultacie będą improwizować obrzęd – rytuał plemienia afrykańskiego. Lekcja będzie miała na celu ożywienie wyobraźni uczniów poprzez bezpośredni udział każdego dziecka w tańcu rytualnym. Druga godzina będzie miała początkowo formę pracy zbiorowej po czym nastąpi praca w grupach. Lekcja przybliży dzieciom wpływ jaki wywarła tak prymitywna sztuka na artystów XX wieku. Dzieci wykonują projekty prymitywnych masek.
III ORGANIZACJA ZAJĘĆ.
- Uczniowie siedzą w kręgu, w środku znajduje się stolik, na którym wyłożone zostały materiały tekstowe i ilustracje oraz książki dotyczące interesującego nas tematu - sztuki Czarnej Afryki. Gdzieś w tle słychać cichutko muzykę orientalną wykonywana przez zespół Deep Frest
- Rozmowa na temat życia obrzędów oraz sztuki ludów prymitywnych, przede wszystkim:
- tańce plemion afrykańskich
- instrumentów muzyki afrykańskiej
- plastyki plemiennej – forma maski, malowania ciała
- obrzędy rytualne
- Podział klasy na grupy – (grupy tworzymy odliczając do trzech w wyniku czego powstaną trzy grupy), które dostają określone zadania:
Grupa I: "Muzycy" – będą orkiestrą nadającą prosty rytm po uprzednim wykonaniu prostych instrumentów:
- puszki z koszą,
- uderzanie o blat stołu,
- proste bębny,
- uderzanie kij o kij,
- ciche zawodzenie,
Grupa II: "Tancerze" – początkowo grupa sama opracowuje prosty krok taneczny po obwodzie koła poczym razem z uczniami grupy III odtańczą swój taniec rytualny, do rytmu będzie grała grupa I.
Grupa III " Malarze" – starają się w tym czasie pomalować swoje twarze i twarze kolegów z dwóch pozostałych grup w barwy plemienne, z gazet wykonują proste stroje. Dopełnieniem lekcji jest odtańczenie tańca rytualnego, więc współgranie wszystkich grup. Johan Huzing _"uważa, że człowiek przebrany, który "gra" jakąś inną istotę "staje się" tą inną "istotą".
- Ogólna refleksja i swobodne wypowiedzi uczniów na temat przeprowadzonego zajęcia (dzieci siedzą w kręgu) nauczyciel zadaje pytania:
- czy ktoś może wymienić cechy charakterystyczne sztuki ludów prymitywnych dotyczące muzyki, tńca, plastyki. /dzieci odpowiadają/ ( proste rytmy, symbolika i deformacja, barwna kolorystyka)
- Powtórzenie poznanych wiadomości dotyczących sztuki XX wieku –
Przypomnienie czołowych kierunków, które wówczas powstały (krótkie przypomnienie przez nauczyciela, pytania do uczniów)
- Czy był w sztuce XX wieku kierunek albo artysta, który inspirował się sztuką Czarnej Afryki? /dzieci odpowiadają/
- Kubizm - Pablo Picasso ( porównywanie dzieła Pabla Picassa "Panny z Awignion" z twórczością ludzi Czarnej Afryki
- Dlaczego artyści współcześni poszukiwali wzorów dla własnej twórczości wśród ludów prymitywnych? Cechowała tę sztukę:
- Prostota
- Symbolika
- Skróty
- Uproszczenia
- Deformacje
- Maska afrykańska – jej charakter kultowo magiczny – główny wytwór w sztuce Czarnej Afryki
- Do czego maski służyły? – do obrzędów
- Jaka była ich rola? – magiczna kultowa
- Jak wyglądały, jakie miały zadania?
(swobodna dyskusja)
- Dzieci powracają do swoich grup z początku lekcji.
Zadaniem jest wykonanie wyobrażenia maski nawiązując do twórczości ludów prymitywnych jak i twórczości kubistów. W pracy tej dzieci mają na celu uzyskać:
- Skrótowość wypowiedzi
- Symbolikę
- Ciekawe zestawienia barwne
- Ciekawy sposób zaaranżowania kompozycji
Podczas wykonywania pracy plastycznej dzieci inspirowane są muzyką orientalną zespołu Hevia Tierra de Nadie "No Man’s Land PLANOWANIE ZAMYKAJĄCE
- Zakończenie lekcji.
- Wykonane prace uczniowie eksponują na tablicy, każda grupa ocenia pracę innej grupy zwracając uwagę na postawiony problem (skrótowość, symbolikę, ciekawe zestawienia barwne).
- Podsumowanie lekcji swobodna dyskusja.
- Przy ocenie uwzględniamy wkład pracy z pierwszej części lekcji.
Lekcja ta może być prowadzona jako jednostka trwająca 90 minut, albo w dwóch jednostkach po 45 minut.
Opracowała: Aldona Piwońska
Literatura:
- A. Osęka " Spojrzenie na sztukę"
- A. Jackowski " 40 tyś. Lat tradycji sztuki współczesnej"
- S. Estraeicher " Sztuka Czarnej Afryki"
|